İMPARATORLUK KÜLTÜ
Asur’da kralların tahta çıkış yıldönümü kutlamalarında kurban kesilmesi geleneği;Büyük iskender tarafından kullanılmıştır.İşgal ettiği yörelerin tanrılarıyla kendini özdeşleştirmeye çalışır.
Kimi yerde Zeus’un, kimi yerde Amon’un , kimi yerde Ahuramazda’nın oğludur.Hellenistik dönem boyunca,bu yöntemin yönetimi kolaylaştırdığını gören yöneticiler; imparator tapınaklarının kuruluşuna öncülük etmişler ; Bu tapınakların olduğu kentlere başta vergi bağışıklığı olmak üzere çeşitli ayrıcalıklar tanımışlardır.Bir kentte imparator tapınağının varlığı ,o kenti “Neokoros = Tapınak koruyucu ” yapar.
Roma , Anadolu’ya geldikten sonra da bu gelenek devam eder.Roma’ya gönderilen hediyeler zaman zaman geri çevrilse de genel olarak kabul görür.Anadolu’da ilk Roma İmparatorluk kültü Augustus’a aittir.
Bu tarihten sonra Anadolu’da arka arkaya Sebasteionlar (Sebastos=yun.Sezar) yükselir.Üvey babası Sezar kendisini ilk tanrılaştıran Roma İmparatorudur. Sezar’dan başlayarak tüm Roma İmparatorları “Pontifax Maximus” (Pontifax Maximus : Baş Rahip) olmuşlardır.İmparatorların ölüm töreni tanrılaştırmanın güzel bir örneğidir.
Tören için çift kortej hazırlanır. Önde İmparatorun mumdan heykeli ,Roma tarihinin seçkin kişiliklerinin maskelerini taşıyan cenaze alayı tarafından taş götürülürken ; İkinci kortejde /İmparatorun daha önceden şehir dışında yakılmış cesedinden kalan küller taşınmaktadır. Mumdan cenaze yakılınca kül kalmaz. Bu sırada tören alayı üzerinde bir kartal uçurulur. Kartal ,tanrı Jüpiter’in atribüsüdür. Kartal , imparatorun tanrı katına yükseldiğini müjdeler.
Augustus tahta geçince kendisini “Divii Filius” (Divii Filius : Kutsalın oğlu) ilan eder . Bu terimin “Tanrının oğlu ” ile benzerliği dikkat çekicidir. Kısa sürede imparator tapınakları , diğer tapınaklarla birlikte kentlerin en önemli toplumsal ve iktisadi hareketlerinden birini oluşturur Ritüel nesneler tapınaklardan alınararak,kent içinde dolaştırılır. ( Bu adet Bizans dönemi sonuna kadar Hıristiyanlarda da devam edecektir)Tütsüler yakılır. Adaklar adanır.
Adak hayvanları yenir;hatta satılır. Hıristiyanlar için bu, bir cins pagan komünyonudur.Buna rağmen, Efes’te Hıristiyanların imparatorluk kültü törenlerine katılması, Aziz Yahya’yı kızdırır. Bu pagan komünyonu (!) ile Hıristiyan komünyonu (ökaristi) arasındaki anlam benzerliği dikkat çekicidir. Sadece imparatorlar değil Asiarch(Asiarch : Prokonsül ( Asya eyaletleri valisi)’lar da ”Pontifax Maximus” ünvanını taşır. Kült törenlerini yönetir. Bu nedenle Aziz Yahya Asiarch’ları şeytan olarak tanımlar.
(Vahiy : 13: 1-3 /: 11-18 )Pagan halk için ,Musevilerin ve Hıristiyanların imparatorluk kültü törenlerine katılmamaları,bağışlanabilir bir şey değildir. Yöneticiler içinse , imparatora karşı bir kalkışma hareketidir. Roma’nın ilk Hıristiyanlara karşı sert tutumu, inanç farklılığından çok, imparatorluğun bütünlüğünü korumak düşüncesinden kaynaklanır.
Nitekim; Hıristiyanlık devlet dini olduktan sonra da,Bizans imparatorları ; piskoposların görevlendirilmesinden,diocese’lerin belirlenmesine;konsillerin toplanmasından , piskoposların görevden alınması,sürgüne yollanması,hatta hapsedilmesine kadar pek çok alanda,kiliseyi denetim altında tutmuşlardır.
Read More about NEVE ŞALOM
